Odszkodowanie za mienie zabużańskie. Co musisz wiedzieć?

Mienie zabużańskie to zwyczajowa nazwa Kresów Wschodnich, z których przymusowo przesiedlano Polaków po II Wojnie Światowej. Należą do niego tereny dawnego pogranicza wschodniego, które obecnie wchodzą w skład terytorium państwowego Ukrainy, Białorusi oraz Litwy. Odszkodowania dla wysiedlonych zaczęły być przyznawane w latach 40., jednak do czasów współczesnych nie wszystkie uprawnione osoby otrzymały rekompensatę. Prawo do rekompensaty przysługuje na mocy ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. Jak się o nią starać?

Komu przysługuje rekompensata za mienie zabużańskie?

Odszkodowanie za mienie zabużańskie dotyczy nieruchomości, znajdujących się obecnie na terenach niewchodzących w skład Rzeczpospolitej Polskiej, ale należących przed wojną do obywateli polskich. Realizowane jest w formie świadczenia pieniężnego w wysokości 20% wartości nieruchomości. Odszkodowanie za mienie zabużańskie przysługuje właścicielom nieruchomości, znajdujących się na dawnych terenach wschodnich RP oraz ich spadkobiercom ustawowym lub testamentowym. Opuszczenie nieruchomości mogło nastąpić na skutek przymusowego przesiedlenia na mocy układów z 1944 roku lub w wyniku wojny 1939 roku. Warunkiem ubiegania się o odszkodowanie jest posiadanie obywatelstwa polskiego przez właściciel oraz ich spadkobierców. W 2017 roku weszła w życie ustawa na mocy której sprawami odszkodowawczymi zajmują się wojewodowie oraz Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Urzędy wojewódzkie mają obowiązek wprowadzić dane o osobach uprawnionych do rekompensaty do rejestru centralnego, z którego następnie przekazywane są one do Banku Gospodarstwa Krajowego.

Jak uzyskać rekompensatę za mienie zabużańskie?

Warunkiem uzyskania rekompensaty za mienie zabużańskie jest uzyskane pozytywnej decyzji wojewody na podstawie analizy załączonych dokumentów. Do właściwego organu administracyjnego należy złożyć wniosek o wydanie decyzji o realizacji prawa do rekompensaty. Może go złożyć właściciel lub współwłaściciel nieruchomości pozostawionej na Kresach Wschodnich w wyniku przesiedlenia lub w związku z wojną 1939 roku oraz ich spadkobiercy. Do wniosku należy dołączyć dowód, potwierdzający, że rodzina znajdowała się w posiadaniu nieruchomości na Kresach Wschodnich. Może on przyjąć postać urzędowego opisu mienia, dokumentów potwierdzających z archiwów państwowych lub orzeczenia Państwowego Urzędu Repatriacyjnego. Dowodem może być także złożenie oświadczenia notarialnego przed dwóch świadków – muszą to być jednak osoby, mieszkające w pobliżu terenów, na których znajdowała się nieruchomość. Do wniosku należy dołączyć poza tym kserokopie dowodów osobistych, potwierdzających obywatelstwo polskie oraz dowody, poświadczające zamieszkanie na terenie Rzeczpospolitej Polskiej spadkobierców oraz właścicieli. W przypadku spadkobierców konieczne będzie także przedłożenie dokumentów, uprawniających do praw spadkowych. Ważne! Osobą uprawnioną do otrzymania rekompensaty może być także osoba wskazana przez spadkobiercę, jeżeli ten zrzekł się na jej rzecz praw spadkowych. W takich sytuacjach niezbędne jest dołączenie do wniosku stosownego oświadczenia.

Po uzyskaniu decyzji pozytywnej wnioskodawca musi wskazać formę realizacji prawa do rekompensaty. Najczęstszym wyborem jest świadczenie pieniężne, wypłacane przez Bank Gospodarstwa Krajowego z Funduszu Rekompensacyjnego. Niemniej, można zdecydować się także na odszkodowanie w formie zaliczenia na poczet sprzedaży nieruchomości Skarbu Państwa albo przekształcenia użytkowania wieczystego nieruchomości, należących do Skarbu Państwa w prawo własności. Koniecznym warunkiem do uzyskania odszkodowania jest dokonanie wyceny nieruchomości przez kwalifikowanego rzeczoznawcę majątkowego w postaci dokumentu o mocy urzędowej, czyli operatu szacunkowego. Określenie wartości nieruchomości, będącej przedmiotem odszkodowania jest absolutnie konieczne do ustalenia wysokości kwoty rekompensaty. Osoby, wobec których prawo do rekompensaty zostało zrealizowane częściowo zobowiązane są dodatkowo do złożenia operatu szacunkowego, określającego wartość nabytego prawa. Składanie fałszywych zeznań o stopniu zrealizowania rekompensaty podlega odpowiedzialności karnej.

Jak wybrać rzeczoznawcę majątkowego? Przeczytaj na naszym blogu